HAKİM İSMİ ve YAŞANTISI

Hikmet ve hüküm sahibi, yerli yerine koyan. Cenab-ı Hak buyuruyor: "O, Aziz, Hakimdir." (Haşr Suresi/24), "Göklerdeki ve yerdeki her şey Allah’ı tespih eder. O, mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir." (Saff/1).

Yüce Allah yegane hüküm ve hikmet sahibidir: "Kulları üzerine hikmet gereğince galebe ve tasarruf sahibidir, tedbirinde yegane hüküm ve hikmet sahibidir ve kullarının gizli  hallerinden haberdardır. Allah'ın emir ve yasakları bir hikmete dayalıdır. Allah, kayıt, sınır tanımayan bilgisi sayesinde insan için neyin yararlı, neyin zararlı olduğunu bilir. O halde inananlara neyi emrediyorsa onların yararına, onları nereden sakındırıyorsa, o şeyler onların zararınadır.

O, yarattığı her şeyde, yarattıklarını yerli yerine koymasında ve o yeri onun için hazırlamasında iyiliği bol olan, çok cömert, Hâkim ve adalet sahibidir.

Kur'an-ı Kerim'de 97 yerde geçer.

El-Hakim, her mazharın kabiliyetinin payına düşen ile ziyadesiz ve eksiksiz bir biçimde mazharlarda tecelli edendir. Böylece her hak sahibine hakkını vermiş olur. Bu isim sıfatların isimlerindendir. Bu ismin sıfatı hikmettir. Hikmet, sebeplerin kisvesi altında kudret izharından ibarettir. Bu ise ilahi isim vasıtasıyla her şeyi uygun tertipteki yerine koymakla gerçekleşir. Allah her hakikate belirlemiş olan vakitte Rahman’ın şe’nlerinden ibaret olan alemin hallerinden zuhur etme veya batın olma, yücelme ve düşüş, eksiklik ve yetkinlik, takdim veya tehir, varoluş ve yokluk, azlık veya çokluk ve diğer şeylerden kendisine iktiza edenleri verir. El-Hakim, her şeyi menziline indiren ve yerli yerine yerleştiren demektir. Hikmet, ilimden daha özeldir. Çünkü ilim hikmetin düzenlediği tarzıyla maluma ilişir. Her hikmet sahibi alimdir, buna karşın alim hakim değildir. Hikmet ilmi uygun bir kelamla gerektirdiği ölçüde ve tekrarlarla aktarabilme vasfıdır. Hem hükümleri hemde hüküm mertebelerini göz önüne alarak hikmeti karşı tarafa bildirmektir. “Nasa akılları düzeyinde hitap ediniz” hadisiyle bu vasıf vurgulanmıştır. Varlıkta zahir ve vaki olan her şey, ilahi hikmetin kabzasındadır ve o, el-Hakim ve Kadir’in mertebelerinden sadur olmaktadır. Hikmet aynı zamanda ilim ile ilişkili olarak ilahi isim ve sıfatları “gerçek hüviyetleri” ile zuhura çıkarabilmektir. Bunun yoluda tevhid eğitiminden ve nefs tezkiyesinden geçer. Araçta Kuran ve Sünnete riayettir.

“Allah’ın mescidlerinde, Allah’ın adının zikredilmesine engel olan ve onların harâb olmasına çalışından daha zalim kim vardır?”  (Bakara/114)

Önce selam sonra kelam. (H.Ş.)

Öfkelendiğinde sus. (H.Ş.)