VASİ İSMİ ve YAŞANTISI

İlmi ve merhameti her şeyi kuşatan. "Allah geniş olandır, bilendir." (Bakara/247), "Şeytan sizi fakirlikle korkutur ve size, çirkinliği ve hayâsızlığı emreder. Allah ise size kendi katından mağfiret ve bol nimet va’dediyor. Şüphesiz Allah, lütfu geniş olandır, hakkıyla bilendir." (Bakara/268), "Sizin ilâhınız ancak kendisinden başka hiçbir ilâh bulunmayan Allah’tır. O, ilmiyle her şeyi kuşatmıştır." (Taha/98).

Bu isim, Kur'an-ı Kerim'in birçok yerinde geçmektedir.

Allah, Kuran'da 'göklerin ve yerin Rabbi' olduğunu bizlere bildirir. Bütün genişliğe sahip olanın da Kendisi olduğunu söyler. Allah her yere istiva etmiştir. Allah'ın mülkü geniştir. Nimetleri tükenmez, rahmetinin sınırı yoktur, bağışlaması da çok geniş olandır. Kullarının tüm ihtiyaçlarını onlar hiçbir şey yapmadan karşılayan Allah'ın rahmeti ve merhameti sonsuzdur. 'Vasi' sıfatı özellikle müminler üzerinde çok yoğun olarak tecelli eder. Yukarıda da belirttiğimiz gibi Allah'ın rahmeti ve merhameti son derece geniştir. İnanan kullarını rahmetiyle sarıp kuşatmıştır ve dünyada onları tüm düşmanlardan korur.

Allah'ın sıfat ve nitelikleri pek çok ve geniştir. O, var olan her şeyi kuşatmıştır. Bu yüzden hiç kimse O'na gereği gibi hamd ve sena edemez. O, ancak kendisini övdüğü gibidir. Yüceliği, iktidarı, mülkü, fazlı ve keremi, iyilik ve ihsanı, cömertlik ve keremi pek geniştir. O'nun varlığı bütün zamanları, hatta zaman öncesini ve sonrasını bile kuşatmıştır. Zira O öncesiz ve sonsuzdur. O'nun bilgisi bütün bilgileri kapsamıştır. Bir bilgi, O'nu öteki bilgilerle uğraşmaktan men etmez. O'nun gücü bütün güçlerin üstündedir. Hiçbir güç O'nu başka bir güçle meşgul etmez. Hiçbir durum, O'nu başka bir durumla ilgilenmekten men edemez. O'nun işitmesi, işitilen bütün sesleri kapsayacak genişliktedir. Hiçbir ses ve dua, O'nu başka ses ve duaları işitmekten men edemez. O'nun sıkıntıda olan birisine yardım etmesi, başkalarını ihmal etmeye veya yardımı ertelemesine mani olmaz.

El-Vasi, zorunlu ve mümkün, surete ait ve manevi, hükmü ve esere ait, maddi ve ilmi, farazi, söze ait ve fiili, hayali ve hissi tenzihi ve teşbihi varlık mazharlarının tümüyle tecelli edendir. Bu yüzden bir yönden ve her yönden bütün bu mazharların aynıdır. Aynı zamanda bir yönden ve her yönden bu mazharların gayrıdır. Ne bir yönle, nede bütün yönleriyle sonu idrak edilemez. Bir yönüyle tenzih, bir yönüyle teşbih edilerek tevhid edilebilir. O, iki zıt şeyi kabul eden ve iki vasıfla tevhid edilebilir. O, iki zıt şeyi kabul eden ve iki vasıfla tecelli eden bir kuşatıcıdır. Zıtları varlığında cem eder. O, eşyanın tamamını ilmen ve aynen, zat ve sıfat bakımından kuşatmıştır. Bununla beraber hiçbir şey O’nu kuşatmamıştır. Allah Teala’nın “Yerim ve göğüm Beni kuşatamadı, mümin kulumun kalbi ise Beni kuşattı” kudsi hadisinde geçen kuşatmaya gelince; muhakkikler katında bu, uluhiyetin hakikati gereği kalbin uluhiyeti kabulünden ibarettir. Çünkü bu insan-ı kamil zatın mazharıdır. Onun dışındaki varlıklar ise isimlerin ve sıfatların ve fiillerin mazharlarıdır. İnsan- kamil Allah’ın tahakkuk ettiği isimler ve sıfatlar ile tahakkuk etse bile yine Allah’ın zatının künhüne eremez veya herhangi bir yönden O’nu tümüyle idrak edemez. “Künhü Zatını idrak edemedik” diyen Efendimiz bu sırrı anlatmıştır. Allah Teala’da “Hakkıyla Allah’ın kadrini takdir edemediler” (Enam/91) buyurmuştur. Bu isim ve sıfatların isimlerindendir. Bu ismin sıfatı VÜS’dür. El-Vasi isminin sıfat ismi olması bakımından sıfatı vüs, Hakk’ın mazharlarının tamamında taayyününden ibarettir. Bu mazharların sonu yoktur.

El-Vasi, ikramlarının bolluğu ve nimetlerinin çokluğu nedeniyle “geniş” olandır. Onun bağışlarının çokluğu sayılamaz, nimetlerinin sayısı zikre, hesaba sığmaz.

Kul bu nedenle şükrü idrakten acizdir. Ancak O’nu tevhid ederek ve nefsini tezkiye ederek O’na ulaşabilir. “Ne var Alemde O var ademde” hakikatine “Vasi” tecellisiyle bu yoldan ulaşabilir.

“Sabah akşam Rabbinin adını zikret”  (İnsan/25)

Dua ibadettir. (H.Ş.)

Cuma fakirin haccıdır. (H.Ş.)