Herşeyin hakimi, bütün kâinatın hükümdarı. Görünen  ve görünmeyen alemlerin sahibi. Cenab-ı Hak buyuruyor: "Hak melik olan Allah pek Yücedir, O'ndan başka İlah yoktur; Kerim olan Arş'ın Rabbidir." (Mü'minûn/116)

Melik ismi, gerçek anlamda her yönüyle yalnız Allah içindir. Bu sıfat, Allah'ın diğer bütün kemâl sıfatlarının var olmasını zorunlu kılar. Melik ya da malik olma, malik olunan şey üzerinde istenildiği biçimde tasarrufta bulunmayı gerektirir. Bütün kainat Allah'ın mülküdür ve Allah mülkünde dilediği gibi tasarruf sahibidir.  
İnsan yeryüzünde halife olduğu için, kendisine yeryüzü mülkü  üzerinde izafi bir meliklik yetkisi tanınmıştır.  Herkesin belli  bir tasarruf sahası vardır. Fakat bu tasarruf, hiç bir zaman mutlak değil, sınırlı ve Allah'ın tanıdığı alanda sadece bir emanettir. Allah Teâlâ için insanların meliki denirken, O'nun insanlar üzerinde mutlak tasarruf sahibi olduğu anlatılmak istenir. Fakat şirk koşan insanlar, Allah'ın melikliğini yeryüzünde ve dolayısıyla insanlar üzerinde tasarruf sahibi olmak ve yeryüzündeki servetleri, yani mülkü diledikleri gibi kullanmak için gasbetmeğe çalışırlar.  

Tenbih: Kulun mutlak melik olması hiç düşünelemez. Çünkü onun her şeyden müstağni olduğu söylenemez. Allah'tan başkasına ihtiyacı olmasa bile, mutlaka daima Allah'a muhtaçtır.

Kullardan gerçek Melik o kişidir ki; Allah'tan başka kimsesi olmaz. Allah'tan gayri her şeyden alakasını keser, bununla beraber asker ve halkının kendisine itaat ettiği boyun eğdiği ülkeye sahip olur. Nasıl mı? Şöyle: Çünkü onun öz ülkesi kalbi ve kalıbıdır. Askerleri ise, gazabı, şehveti, hava hevesidir. Halkı ise: dili, gözleri elleri ve sair azalarıdır. O, bütün bunlara hakim olup da kendisine boyun eğdirirse, işte kendi iç dünyasında sultanlık derecesine yükselmiş demektir. Bir de buna insanlara karşı olan ihtiyaçsızlığı hususu da eklenirse işte yeryüzünün sultanı olmuş demektir.

Melik O’dur ki varlığın tamamı O’na aittir. O, şiddet ve kuvvetle, belirli bir ihtiyaç olmaksızın emir ve yasaklarla egemen olarak hüküm sürer. Ayrıca idaresi altında bulunanlarada muhtaç değildir.

Melik isminin sıfatı melikkiyyet/hükümranlıktır. Melikkiyyet Hakk’ın bütün fiili isimlerle bir mazhardaki tecellilerinden ibarettir. Nitekim Rabbaniyet Hakk’ın, ismiyyet ve fiiliyetin ikisiyle birlikte bir tecellideki tecellilerinden; Rahmaniyyet Hakkın sıfat, fiil ve nefsi isimlerin hepsiyle bir meşheddeki tecellilerinden; uluhiyetde Hakk’ın Zati, nefsi, sıfati ve fiili isimlerle bir tecelligahtaki tecellilerinden ibarettir. Melik ismi Malik ismi her biri diğerinin yerine kullanılır. Melik umumi Malik hususidir.

Efendimiz (sav) bu isimlede tahakkuk etmiştir. Rivayet olunurki, Cebrail Hz. Peygamber’e kul ve padişah olmak arasında tercih yapması konusunu haber vermek üzere nüzul ettiği vakit Hz. Peygamber kulluğu seçmiştir. Bu hadisin sırrı odur ki Hz. Peygamberin meliklik/padişahlık ile tahakkuk etmiş bunun akabinde ise bu mertebeden kemal ve temkin üzere kulluk makamına inmiştir.

Bizlerde abduhu sırrına erebilmek için nefsimiz ile sadece Allah’ı Melik bilmeli ve O’nun dışında her şeyden nefsimizi HÜR kılmalıyız. Bunun için nefsimizi her türlü gizli ve açık şirkten tezkiye etmeliyiz. O’nun hüviyetinin temsili ve tafsili olarak ABD sırrını yaşamak için nefs terbiyesi ve tezkiyesi yolunda nefsimizi ilim ile ziynetlendirme yolunda gayret gstermeliyiz. Zira nefs tecelli mahallidir. Mahal ne kadar saf ve temiz olursa, gelen tecelli o denli Hakkani vasıflarla zuhur edecektir. Tüm isimler için bu hakikat geçerlidir.

“Kötü bir sözün durumu da; yerden koparılmış, ayakta durma imkanı olmayan kötü bir ağacın durumu gibidir.” (İbrahim/26)

“Allah sizin ne dış görünüşünüze ne de mallarınıza bakar. Ama o sizin kalplerinize ve işlerinize bakar” (HŞ)

“(Mümin) kardeşinle münakaşa etme, onun hoşuna gitmeyecek şakalar yapma ve ona yerine getirmeyeceğin bir söz verme” (HŞ)