-Ya Gavs. Tevbeyi istersen, önce nefsinden günahı çıkarmalısın. Sonra kalbinden hatırasını çıkarmalısın. İşte o zaman BANA VASIL olursun. Aksi halde müstehzilerden olursun.

Günah şeriat makamında emir ve yasaklara uymamaktır. İlk üç nefs mertebesinde (emmare, levvame, mülhime) tevbe emir ve yasaklara riayet ederek yaşamaktır. Fiil mertebesinde nefsin “fiil şirkinden” kurtarmak ve fiilleri kudretiyle HAKK’a iade ve aklıyla nefsine nispet etmek suretiyle nefsinden günahın hatırasını çıkarmaktır. “Bütün iyilikler Allah’tandır; kötülüklerde nefsinizdendir” (Nisa/79) ayetini düstur edinerek yaşamaya çalışmaktır. Bunun içinde KURAN ve SÜNNET ilmini bilmek gereklidir. Senin nefsinin hakikati işte bu sırdır. Yani Kur’an ve Sünnet. Bunlara uyarsan nefsinden günahı çıkarmış olursun nefsi natıkayı söz konusu sırrına eriştirmek için açık ve gizli şirktende arınmalısın. Şirkten arınma ile günahın kalbinden hatırasıda çıkmış olur. Bu ise tevhid-i efal, tevhid-i hüviyet mertebelerinin idrak ve yaşantısı ile mümkündür.

Tevhid mertebelerini kat edip, nefsini asli hali olan Kur’an sırrına ve Allah’ın nuruna ulaştıran için ise günah olamaz. Zira o, nefsiyle NUR’dur. Nefsinde KURAN mevcuttur. Nefsinde KURAN ve NUR olan ise ZATIN MUTLAK HAYIR tecellisi içindedir. Zira Allah mutlak hayırdır. Şer zandan ibarettir. En büyük vehim ve zan kendini-nefsini HAKK’tan ayrı görmektir. Bu nedenle en büyük günah “benlik şirki” ve buradan kaynaklanan fiil, esma, sıfat, zat ve hüviyet şirkleridir. Bu nedenle Efendimiz; “Vücudundan daha büyük günah olamaz” buyurmuşlardır. Bu şirklerden kurtulmanın yolu kamil tevbe ve istiğfardır.

Masum nefsine ve Rabbına arif olandır. Onda Hakk zuhurdadır. Nefsin hakikatini idrak ile onu Hakk’a teslim etmiştir. Nefsi itibari ile Hakk’ın tecellisi içindedir. O da tecelliye Hakkıyla riayet edendir. Hakk ise daim tecellidedir. Kul ise “tecelli hüviyeti” ile O’nu temsil edendir. Ve kul O’nu kamil manada temsil ve tafsil edemediğini bildiğinden tevbe eder. Bu kamil tevbedir.

Kamil tevbe, istiğfarda Hakk irfanı ve nefse irfan ve mutlak tevhid mevcuttur. Böylece kişiler huzur, huşu, sürur halinde olduğundan mutlu bir gülüş içindedirler.

Kamil tevbe-istiğfarda şu hususlar bulunur:

Böyle bir tevbe-istiğfar içinde “irfan” bulundurduğu ölçüde “kemal-tevbe” vasfını taşır. Efendimizin “Günde yetmiş veya yüz defa tevbe-istiğfar ederim” buyurdukları tevbe işte bu kemal vasfını taşıyan tevbedir. “Allah” ismi camisi bünyesinde tüm bu mertebeleri taşımaktadır. Bu irfan ile söylenen “Estağfurullah” kamil bir tevbeye insanı ulaştırır. Ancak böyle bir irfan ve tevhid ile kamil tevbe yapılabilir. Zira “izafi hüviyet” Hakk’ın tecellisi kadar O’nu temsil ve tafsil edebilir. Nefsindeki eksiği bilmek kadar irfan olamaz. Aczini ve fakrını ifade etmek ise en büyük idraktir. Bu ise gerçek manada HAKK’ı bilmekle mümkündür.