-      Ya Gavs-ı Azam… Muhabbet, seven ile sevilen arasında perdedir. Seven sevilende yok olduğu zaman, yani seven sevilende var olduğunda vusül hasıl olur.

Allah’a ve mahlukata yönelik her türlü muhabbet, aşk, sevgi denen halin kaynağı Hakk’ın “Zati İlahi Muhabbet”idir. Kudsi hadiste şöyle buyurulu: “Ben gizli bir hazineydim. Bilinmekliliğimi sevdim…”. Zatın ilk zuhuru muhabbet ve aşktır (hubbi teveccüh). “Bihi sırrı” ile hüviyet zuhurunun her zerresinde bu muhabbet zuhura çıkmıştır. Her mevcudda bu muhabbet ile Nefesi Rahman ile donanmıştır. İnsandaki “muhabbet nuru” nefsi natıkasında dürülmüştür. Bu nur sayesinde, Hakk’a ve mevcudlara ilgi ve sevgi duyar. Nefsi natıkanın hakikati Allah’a ait olduğu bilinmediğinde, bu muhabbet nurdan bir perde olur. Bu ise benlik perdesidir. Muhabbetin de Hakk’a değil, şahsına ait olduğunu düşünmek ve zannıdır.

Böyle bir muhabbet düşünüldüğünde “bir birimden, diğer bir birime” olur. Bu ise iki hüviyet demektir. Muhabbet Zata ait olarak düşünüldüğünde, kişideki muhabbetinde Hakk’a ait olduğu idrak edilir. Bu ise muhabbette de “teklik bilincini” oluşturur. Her birimden diğer birime olan sevgi “ikilik” anlamı taşıdığı için “şirki hafi” yani gizli şirk ihtiva eder. Bu durumda elbette perdelilik yani gerçeği görememe hali ortaya çıkar. Bu nedenle sevgi, sevenle sevilen arasında “hüviyet mertebesinde” hicap (perde)dir denmiştir. Kişi nefsi hüviyetindeki muhabbet nurunun Hakk’ın nuru olduğunu bilir ve bu nur sayesinde Hakk’a yöneldiğini idrak ettiğinde “hüviyet nuru (nur-ı hu)” TEK ve BİR halini kazanır. Bu durumda gizli şirk kalkar. “Hüviyet tevhidi” idraki gelişir. Hüviyet tevhidine ulaşılmadan, gizli şirk ortadan kalkamaz.

Nefsi natıka ne nefsteki muhabbet dahil tüm tecelliler Hakk’a teslim edildiğinde, ortada sadece “tek hüviyet” ve “tek vücud” kalır. Sadece mertebeler arası ilişkiler ortaya çıkar.

“Sevenin sevilende yok olması” bu halin yaşanmasıdır. Bu ise “fenafillah” halidir. Fakr makamına yükselmektir. Muhabbet dahil tüm varlığın Hakk’a verilmesidir (la vücude illa hu sırrı). “Seven sevilende var olduğunda” vüsul hali söz konusudur. Bu ise “Bekabillah” halidir (Allah Billah sırrı). Tek Vücud Hüviyetiyle Hakk’ın açığa çıkmasıdır (BİHİ SIRRI). Kişinin nefsine arif olup, Rabbine arif olmasıdır. Nefsinde ve varlığında Hakk’ı müşahede etmesidir. Var zannettiği varlığın “tecelli hüviyeti” vasfıyla Hakk’a ait olduğunu idrak etmesidir. Yokluk halinin sadece bir irfan ve bir idrak olduğu ve aslolanın O’nun hüviyetiyle varlık olduğunun idrak edilmesidir. Muhabbetin kaynağının Hakk olduğunun farkına varılmasıdır. Kişideki muhabbetin Hakk’a yönelmede vasıta olduğunu ve mertebeler arası ilişkileri sürdürmek için gerekli olduğunu idraktir.

Kişideki muhabbetin varlıktaki mertebeleri anlama ve bu yolla Hakk’a vüsul edilmesi gerektiğinin anlaşılması için lüzümlu olduğunun idrak edilmesidir. Zati İlahi Muhabbet tek olup, nefesi rahman ile tüm varlığa bu muhabbet sirayet etmiştir. Sirayetin nedeni ve hedefide Hakk’a vuslattır. Bundan sonra tek hüviyette gören göz O, işiten kulak O, Seven ve sevilen O, tutan el O, söyleyen dil O (Hu) olur.

Bekabillah denilen hal budur. Şu kudsi hadis anlatılan halin açıklamasıdır:

Resulullah (SAV) Efendimiz Rabbından naklen anlatıyor:

“Allahü Teala şöyle buyurdu:

-Beni bilen talep eder... Beni talep eden bulur... Beni bulan sever... Beni seveni öldürürüm... Bir kimseyi öldürürsem diyeti bana düşer... Bir kimsenin diyeti Bana düşünce onun diyeti bizzat Ben olurum.”

Görüldüğü gibi bu Hadis-i Şerif de kutsidir. Özellikle marifete işaret edilmektedir. Biz de o yoldan gideceğiz.

Bilesin ki İlahi marifet iki kısımdır. Biri Marifet-i Zat; öbürü de Marifet-i Sıfat.

Marifet-i Zat: O’nun mutlak ahadiyeti cihetinden bilmek mümkün değildir. Marifet-i Sıfat’a gelince onu bilmek mümkündür.

Buna göre, marifet, talebi gerektirir. Talep ise bulmayı icab ettirir. Bulmak da sevmeyi gerektirir. Sevgide ölümü. Bu ölüm, fena halidir. Ölüm ise diyeti icab ettirir. Diyet ise ancak aklı başında olana ödettirilir.

Gerçekten, öldürülenin diyeti ancak öldürendir.

Özellikle bu manaya şu Ayeti Kerime işaret etmektedir.

“Bir kimse, Allah’a Resul’üne doğru yola çıkar da sonra ölürse, onun ecri Allah’a kalır.” (Nisa suresi, Ayet 100) Yani Zatı ile ona beka verir. Çünkü bu manada, katil maktülün aynıdır. Hakikat değişmez. Zira hakikat birdir. Kesrete gelince, o, bir takım akli, vehmi ve izafi nisbetlerden ibarettir. Keşif ehli zatlara göre bunlara itimat yoktur.

Anlatılan manaları bir irfan sahibi şu şiiri ile dile getirmektedir:

   Devamlı O’ nunum, O da artık benimdir.