H. Ş. 124. Nefs Muhasebesi
124. NEFS MUHASEBESİ
“Allah bir kuluna hayır murad edince, onun nefsinin ayıplarını ona gösterir”
Nefsi bilmek iki türlüdür:
1. Nefsi hakikati yönüyle bilmektir. Nefsi natıka hakikati itibariyle Allah’ın nuru ve Kur’an’ın sırrı makamıdır. Allah’ın tecelli mahallidir.2. Nefsi natıkanın asli yaradılıştan uzaklaştığı ve üzerine kir-pislik-şirk bulaştığı haliyle nefs mertebeleri özellikleri ile bilmek.
Nefsi natıka hakikati tek-vahid bir hakikat iken sonradan aldığı ahlak-sıfat ve ilimlerle değişik hüviyetlere bürünür. Nefsi natıka emmare mertebesinde nefs, levvame mertebesinde ruh, mülhime mertebesinde kalp, mutmainne mertebesinde akıl, raziye mertebesinde sır ve izafi ruh, marziye mertebesinde hafi, safiye mertebesinde ahfa adını alır. Değişen hakikat değil, nefse bulaşan-ilişen sonradan eklenen vasıflardır. Nefse bulaşan-ilişen vasıfların en büyüğü iyiliktir. Sonradan nefse eklenen kir-pislik-şirk temizlendiğinde insan nefsin hakikatine doğru yol almış olur. Kişiye nefsinin ayıplarının gösterilmesidir. Şu yollarlar olur:
1. Bir mümin uyarmasıyla (Mümin müminin aynasıdır)2. Varsa mürşidinin uyarmasıyla
3. Rüya ile (genellikle yorum gerektirir)
4. İlham ile (kişinin bu konuda ehil olması gerekir)
5. İlim ile
Alemlerdeki her şey insan için yaratıldığından, her şey insana yol gösterebilir. Mühim olan bu konuda uyanık olmak ve nefsini gözetlemektir. Nefsini gözetlemek ise nefs muhasebesi ile mümkündür. Nefs muhasebesi hergün, her hafta, her ay, her yıl düzenli olarak yapılırsa kişi nefsinin ayıplarını görebilir. Zira bu konuda Hakk yardımcıdır.
“Hesaba çekilmeden önce nefsinizi hesaba çekiniz” hadisi bize düstur olmalıdır.
Nefs muhasebesi yaparken şu prensipler uygulanmalıdır:
1. Nefsimizde bir güzellik görürsek, bunu Allah’a bağlamalıyız. “Bütün iyilikler Allah’tandır, kötülükler nefsinizdendir” (Nisa/79) ayeti bize yol gösterici olmalıdır. İyilikler sahibi olan Allah’a bağlamalı ve bolca şükür edilmelidir.2. Nefsimizde gördüğümüz veya gösterilen ayıpları temizleyip Hakk’a ulaşmak için sabırla nefs mücahedesi içinde olmalıyız
3. Arınıp temizlenmenin artması ve Allah’tan gelen feyzin artması için Allah’tan yardım dilemeliyiz.