“Muhakkak ki Biz insanı en güzel bir biçimde halkettik. Sonra onu aşağıların aşağısına indirdik” (Tin/4-5)

Her insanın Allah’ın Zatında, İlmi Zatında bir hakikati vardır. Bu hakikate ayan-ı sabite adı verilir. Ayan-ı sabitelerin düzeni Allah’ın ilahi isim ve sıfatlarındandır. Yani onda Allah’ın isim ve sıfatları dürülmüştür. Uluhiyetin bir düzenidir. Yani insanın hakikati “ilahi isim ve sıfatların düzenlenme” sidir. Terkibidir. İlahi isimler ve sıfatlar “nur-u ilahi” olduklarından bunlarda NUR’dur. Ayrıca Kur’an “cemi esma ve sıfatı cami Zat” olarak tanımlanmıştır. Yani Kur’an tüm ilahi isim ve sıfatları içeren Zat makamıdır. Ayan-ı sabiteler, bu nedenle Kur’anın sırrını taşır. Bu sırları taşıyan nefsi natıka bu nedenle “Ahsen-i takvim” (en güzel) surettedir. Bu sırra binaen Allah “Ben insanın sırrıyım insanda benim sırrımdır” buyurmuştur. Bu sır dünya aleminde örtülüp perdelendiğinden insan için aşağıların aşağısına indirdik buyurulmaktadır. Aşağılardan kasıt geçtiği taayyün mertebeleri ve tecelli mertebeleridir. Her nefis beden kalıbına girdiğinde ise aslından uzaklaşmakta ve dünya aleminde edindiği bilgilerle Aslın’dan perdeli olmaktadır. “Nefisler bedenlerle birleştirildiğinde” (Tekvir/7) ayetiyle bu hakikat belirtilmektedir. Zira nefis nur, beden zulmeti temsil etmektedir. Beden kalıbına giren nefs aslından perdelenmektedir. İnsanın şehadet alemine indirilmesindeki amaç ise, yine şehadet aleminde edineceği ilim ve irfan ile yaratıldığı sırra ulaşmasıdır. Bu hakikate ise ancak bu alemde ulaşılabileceğinden dünya hayatı çok kıymetli bir hayattır. Bu nedenle Hz. Resul (sav) “Dünya ahretin tarlasıdır” buyurmuştur. Aşağıların aşağısından kasıt ise, şehadet aleminin taayyün mertebelerinin son mertebesi olmasından dolayıdır. Yoksa değersiz olduğundan değildir. İnsan, şehadet alemine gelene kadar geçtiği taayyün mertebelerinde, yeniden seyrederek asli hüviyetine ve hakikatine ulaşmak için halkedilmiştir. Ne mutlu bu hakikate ulaşabilene…