A. H. 30.Nefsi Natıka ve Halifelik
30. NEFSİ NATIKA VE HALİFELİK
“Sizi yeryüzünde halifeleri yapan, size verdiği şeylerde sizi denemek için, kiminizi kiminizden derecelerle üstün kılan O’dur”
(Enam/165)
(Enam/165)
“Biz Ademi yeryüzüne halife kıldık” buyuran Allah, “Ademe tüm isimleri verdik” de buyurmaktadır. Yani “Adem” halifeliğini ilahi isim ve sıfatları yerli yerinde ve Hakkça gerçek hüviyetleri ve kimlikleri ile açığa çıkardığı için halifedir. İsimlerin hakkının Hakk’ça verilmesinin yegane yolu ise Kur’ana ve Sünnete göre amel etmektir. işte insanların denenmesi bu emir ve yasaklara riayet ederek ne derece “kuuluk” yapacaklarını imtihan etmektir. insanın hakikati ise nefsidir. Nefs ise Kur’anda 7 nefs mertebesi olarak geçmektedir. Nefsi natıkanın hakikati tek ve vahid olup sıfatları değiştikçe farklı isimler alır. Nefsi natıka nefsi emmare mertebesinde nefs, nefsi levvame mertebesinde ruh, nefsi mülhime mertebesinde kalp, nefsi mutmainne mertebesinde akıl, nefsi raziye mertebesinde sır, nefsi marziyye mertebesinde hafi, nefsi safiye (zekiye) mertebesinde ahfa, adını alır. Her mertebede insanlar vardır. Bu mertebeler insanın derecelerini belirler. Ayrıca bu yedi mertebenin her mertebesinde kendi içinde düzeyleri vardır. Yani insanların hüviyetleri nefislerini taşıdığı ahlaki vasıflara göre değişir. Allah katındaki derecelerini bu ahlaki sıfatlar belirler. Bu nedenle “insanlar takvaca farklıdır” kuralı mevcuttur. “Takvada yarışın ve takva üzerine yardımlaşın” emri mevcuttur. İnsanlar bu nefis mertebesinde ve takva düzeyleri üzerinden hayatta denenir. Her nefis mertebesi, kendi düzeyinden halifedir. Üst mertebede olan alt mertebede olana halife ve yardımcıdır. Bu nedenle “takvada yardımlaşın” buyurulmuştur. Her insan nefs düzeyini ve mertebesi üzerinden denenir ve halifelik düzeyinin yükselmesi için bu imtihanlar yapılır. Allah her an, her yerde nefsin şahidi ve gözetmenidir. Bu idrakle “nefsi irfan yolu” na yani nefs terbiyesi ve tezkiyesi yoluna çıkılmalıdır. İlahi isim ve sıfatları nefsinde en güzel surette açığa çıkarabilsin ve halife olsun. Halifelik “Ben Ademi kendi suretimde yarattım” ve “Ben Ademi Rahman suretinde yarattım” kudsi hadisleri ile sabittir. Nefs mertebesi ne derece ileride ise insan o mertebeden halife ve vekildir.